سرطان پوست غیر ملانوم یکی از شایعترین انواع سرطان در جهان است و به طور معمول شامل دو نوع اصلی: کارسینوم سلول بازال (Basal Cell Carcinoma) و کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma) میشود. این نوع سرطانها بهخاطر اشعه ماورای بنفش (UV) ناشی از نور خورشید یا منابع مصنوعی مانند دستگاههای برنزهکننده ایجاد میشوند. در حالی که این سرطانها معمولاً به طور جدی و سریع گسترش نمییابند، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب آنها اهمیت ویژهای دارد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، روشهای پیشگیری و درمان سرطان پوست غیر ملانوم پرداخته میشود.
فهرست مطالب
Toggle1. شناخت سرطان پوست غیر ملانوم
سرطان پوست غیر ملانوم شامل دو نوع اصلی است:
1.1 کارسینوم سلول بازال
این نوع سرطان، شایعترین نوع سرطان پوست است و معمولاً در نواحیای که بیشترین تابش آفتاب را دریافت میکنند، از جمله صورت، گردن و دستها، بروز میکند. کارسینوم سلول بازال بهخاطر رشد کند خود، به ندرت به دیگر بخشهای بدن گسترش مییابد. علائم آن شامل زخمهای کوچک، خالهای غیرمعمول و زخمهای پوستی است که بهبود نمییابند.
1.2 کارسینوم سلول سنگفرشی
این نوع سرطان نیز در نواحیای که در معرض نور خورشید قرار دارند، بروز میکند و میتواند به عمق پوست نفوذ کند. کارسینوم سلول سنگفرشی ممکن است به صورت زخمهای قرمز، پوستهپوسته و خارشدار یا زخمهای دردناک نمایان شود. در صورتی که به موقع درمان نشود، میتواند خطرناکتر از کارسینوم سلول بازال باشد.
بیشتر بخوانید:آشنایی کامل با سرطان پوست صورت: علائم، پیشگیری، درمان و 10 نکته حیاتی
2. عوامل خطر سرطان پوست غیر ملانوم
برخی از عوامل خطر که میتوانند احتمال ابتلا به سرطان پوست غیر ملانوم را افزایش دهند، شامل موارد زیر هستند:
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید: تابش اشعه ماورای بنفش (UV) میتواند به DNA سلولهای پوست آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به سرطان پوست مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر میشود.
- پوست روشن: افرادی که دارای پوست روشن و موهای روشن هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست غیر ملانوم قرار دارند.
- استفاده از دستگاههای برنزهکننده: استفاده از این دستگاهها میتواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن میتواند خطر ابتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید:7 نکته کلیدی درباره سرطان پوست ملانوم که باید هر فردی بداند
3. علائم سرطان پوست غیر ملانوم
شناسایی زودهنگام علائم سرطان پوست غیر ملانوم میتواند به درمان مؤثر کمک کند. در زیر به مهمترین علائم اشاره میشود:
- خالهای جدید یا تغییرات در خالهای قدیمی: ظهور خالهای جدید یا تغییرات در اندازه، شکل یا رنگ خالهای قدیمی میتواند نشانهای از سرطان باشد.
- زخمهای بهبود نیافته: زخمهایی که به مدت طولانی بهبود نمییابند یا به خونریزی منجر میشوند، باید جدی گرفته شوند.
- لکههای قرمز یا پوستهپوسته: این نوع لکهها معمولاً در نواحیای که در معرض آفتاب قرار دارند، ظاهر میشوند.
- خارش یا درد: احساس خارش یا درد در ناحیهای که تغییرات مشهودی دارد.
- ضایعات غیرمعمول: ضایعاتی که به طور ناگهانی ایجاد میشوند و دارای بافتی غیرمعمول هستند.
4. پیشگیری از سرطان پوست غیر ملانوم
پیشگیری از سرطان پوست غیر ملانوم با رعایت چندین نکته بهداشتی امکانپذیر است. در زیر به برخی از این راهکارها اشاره میکنیم:
- استفاده از کرم ضدآفتاب: استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF حداقل 30 و تجدید آن هر دو ساعت به کاهش خطر ابتلا کمک میکند.
- پوشیدن لباسهای محافظ: لباسهای بلند و کلاههای وسیع میتوانند به محافظت از پوست کمک کنند.
- دوری از آفتاب در ساعات اوج: ساعات بین 10 صبح تا 4 بعدازظهر که اشعه UV قویتر است، باید از آفتاب دوری کنید.
- بازدید منظم از پزشک: انجام معاینات منظم پوستی توسط پزشک متخصص میتواند به شناسایی زودهنگام هرگونه تغییر در پوست کمک کند.
- آموزش به خانواده و دوستان: به دیگران در مورد روشهای پیشگیری و شناسایی علائم آموزش دهید.
بیشتر بخوانید:۱۰ نکته مهم درباره سرطان پوست دست که هر فرد باید بداند
5. روشهای درمان سرطان پوست غیر ملانوم
درمان سرطان پوست غیر ملانوم به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد. در زیر به برخی از روشهای درمانی معمول اشاره میشود:
- جراحی: در بسیاری از موارد، برداشتن بافت سرطانی از طریق جراحی بهترین گزینه درمانی است.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی میتواند در درمان سرطانهای پیشرفتهتر یا در مواردی که جراحی امکانپذیر نیست، مؤثر باشد.
- درمانهای دارویی: برخی از داروها میتوانند در درمان سرطان پوست مؤثر باشند و به کاهش علائم و علل سرطان کمک کنند.
- ایمونوتراپی: این روش به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند تا با سلولهای سرطانی مبارزه کند.
- درمانهای موضعی: در برخی موارد، داروهای موضعی برای درمان زخمها و ضایعات سرطانی مؤثر هستند.
6. نتایج و پیشآگهی
پیشآگهی سرطان پوست غیر ملانوم معمولاً خوب است، به ویژه اگر زود تشخیص داده شود. نرخ بقای 5 ساله برای این نوع سرطان بالای 95 درصد است. با این حال، عدم درمان یا تشخیص دیرهنگام میتواند منجر به عوارض جدی و در موارد نادر، مرگ شود.
7. سوالات متداول
7.1 سرطان پوست غیر ملانوم چیست؟
سرطان پوست غیر ملانوم به دو نوع اصلی کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی اشاره دارد که بهطور کلی در نواحی دارای تابش آفتاب بروز میکند.
7.2 علائم سرطان پوست غیر ملانوم چیست؟
خالهای جدید، زخمهای بهبود نیافته، لکههای قرمز و احساس خارش از جمله علائم این نوع سرطان هستند.
7.3 آیا سرطان پوست غیر ملانوم خطرناک است؟
اگرچه سرطان پوست غیر ملانوم بهطور کلی خطر کمتری دارد، اما عدم درمان آن میتواند عواقب جدی به همراه داشته باشد.
7.4 چگونه میتوان از سرطان پوست غیر ملانوم پیشگیری کرد؟
استفاده از کرم ضدآفتاب، پوشیدن لباسهای محافظ و دوری از آفتاب در ساعات اوج تابش میتواند به پیشگیری کمک کند.
7.5 درمان سرطان پوست غیر ملانوم چگونه است؟
درمانها شامل جراحی، پرتودرمانی، داروهای موضعی و درمانهای ایمونوتراپی هستند.
منابع
- American Academy of Dermatology – Skin Cancer
- Mayo Clinic – Skin Cancer Overview
- Cancer.org – Skin Cancer
- National Cancer Institute – Nonmelanoma Skin Cancer
این مقاله به بررسی جامع سرطان پوست غیر ملانوم و روشهای پیشگیری و درمان آن میپردازد. امید است با رعایت نکات ارائهشده، بتوانید از سلامت پوست خود محافظت کنید.